W okresie wczesnoszkolnym i przedszkolnym głównym rodzajem aktywności dziecka staje się zorganizowana czynność uczenia się i działania, wzbogacona o element zabawowy. Ważną rolę w tym okresie może odegrać zabawka dydaktyczna miękka, która kryje w sobie wiele tajemnic i różnorodnych zagadek. Chcąc wpłynąć na uatrakcyjnienie procesu dydaktycznego – wychowawczego, na zapewnienie dziecku potrzeby zabawy, ruchu różnorodnej działalności wpływającej znacząco na jego dalszy rozwój zaprojektowałam pomoc dydaktyczną ,,Zabawkę miękką MILUŚ”. Wdrażając ją do procesu dydaktyczno – wychowawczego chciałam uatrakcyjnić zajęcia edukacyjne, a w szczególności pomóż dzieciom mającym trudności w uczeniu się.
Rozwijające się zdolności umysłowe w parze z doświadczeniami zdobywanymi w przedszkolu i szkole , umożliwiają nowe osiągnięcia. Współczesną szkołę cechuje głównie podający tok nauczania, w którym uczniowie traktowani są jako odbiorcy treści. Zaangażowanie emocjonalne i wzrost motywacji do nauki widoczny będzie wtedy, gdy w procesie nauczania zastosowane zostaną metody poszukujące, które uwzględniają potrzeby i zamiłowania uczniów.
Na szczeblu nauczania wczesnoszkolnego dominującą formą aktywności dziecka jest zabawa. To zabawa jako wielostronna aktywność zastępuje różne czynności : pracę, uczenie się, działalność społeczną, a jednocześnie te formy aktywności znajdują w niej swoje miejsce. Do pobudzania aktywności umysłowej jako środka inspirującego, wprowadzono zabawkę dydaktyczną miękką , która powinna angażować, zachęcać i mobilizować uczniów do podjęcia działania. Jej zadaniem jest także prowokowanie , wyzwalanie , ćwiczenie sprawności i pobudzanie do myślenia.
Młodszy wiek szkolny to czas, w którym kształtują się u dzieci pojęcia i postawy wobec świata, innych osób i siebie samych. Ważną rolę odgrywają tutaj doświadczenia i doznania w kontaktach z otoczeniem. Dzieci w tym okresie są bardziej biegłe w wysławianiu się, osiągając większą sprawność językową. Rozwój ten jest stymulowany przez różnorodne gry i zabawy oraz ćwiczenia umożliwiające opanowanie sprawności językowej , kształcenie kompetencji językowych , komunikacyjnych i wzbogacenie słownictwa. W ten sposób przygotowujemy dzieci do indywidualnych refleksji nad samodzielnym odkrywaniem różnorodnych właściwości i możliwości posługiwania się mową. Ważną funkcję stymulującą, pobudzającą rozwój językowy spełniają gry zabawy w pracy z dziećmi mającymi trudności w wypowiadaniu się ,których cechuje ubogie słownictwo .W czasie gier i zabaw uczniowie mogą doskonalić właściwe sprawności i umiejętności takie jak: czytanie, pisanie, mówienie bez obawy ośmieszania na forum grupy. Słabe opanowanie podstawowych umiejętności , utrudnia kontynuację dalszej nauki i osiągnięcie sukcesu szkolnego. Chęć i potrzeba mówienia podczas gier i zabaw językowych staje się pozytywnym efektem w nauce języka. Ze strony uczniów wzrasta zainteresowanie poznawanym słownictwem , poprawnym stosowaniem reguł gramatycznych, ortograficznych i formułowaniem poprawnej wypowiedzi. Uczniowie klas początkowych posiadają ubogi słownik , zwłaszcza skromny jest zasób słownictwa czynnego, który powinien się wzbogacać. Słownictwo to można rozwijać stosując różne gry i zabawy polegające na wymyślaniu odpowiednich wyrazów. Zajęcia takie stymulują rozwój sprawności językowych wszystkich uczniów, tak że tych mniej zdolnych. Wynika to z tego ,że są atrakcyjne, popularne, aktywizują uczniów , przynoszą im radość i sukces indywidualny. Metody zabawowe pobudzają i aktywizują nie tylko sferę poznawczą dziecka, ale wpływają pozytywnie na rozwój emocjonalny i motywują ich do pracy. Uczą pokonywania trudności i wytrwałości w dążeniu do celu. Rozwijają spostrzegawczość , uwagę , pamięć i myślenie. Wzbogacają wiedzę dziecka , pomagają w kształceniu mowy. Pełnią też funkcję terapeutyczną w odniesieniu do dzieci , u których stwierdza się opóźnienia i deficyty rozwojowe.
Wykorzystanie metod zabawowych pomocne jest w nauczaniu ortografii. Różnorodne gry dydaktyczne i rozrywki umysłowe stawiają uczniów w sytuacjach , w których dobór właściwego działania wymagać będzie zastosowania posiadanych umiejętności i wiadomości. W młodszym wieku szkolnym pojawiają się operacje na symbolach, dzieci potrzebują przedmiotów do manipulowania , taką potrzebę może im zapewnić zabawka dydaktyczna miękka. Właściwy dobór metod i form pracy dydaktyczno – wychowawczej przybliża dziecku środowisko społeczne i przyrodnicze, które rozbudza jego zainteresowania życiem ludzi , zwierząt , roślin, kształtuje umiejętność zachowania się w różnych warunkach i sytuacjach. Wyzwala aktywność dzieci, daje możliwość wielorakich przeżyć w kontaktach z przyrodą i otoczeniem społecznym. Wiedza ucznia stymulowana jest przez sytuacje kontrolowane podczas zabawy i wpływa ona na rozwijanie umiejętności , samokontroli i samooceny.
Działalność zabawowa uwalnia dziecko od napięć i lęków , które mogą stanowić przeszkodę w poznawaniu nowego świata. Szczególnie ważne jest w procesie edukacyjnym to by uczenie wzbudzało u dziecka pozytywne emocje, fascynację , by w sposób ekspresywny dzieliło się swoimi spostrzeżeniami i przeżyciami z rówieśnikami lub dorosłymi.
Ze względu na swe walory i nieograniczone możliwości wykorzystania zabawka dydaktyczna miękka , może pełnić w procesie kształcenia funkcję służebną pomagając w realizacji wielu czynności i zadań dydaktyczno wychowawczych.
Coraz szersze stosowanie zabaw na najniższych szczeblach kształcenia oznacza, że ta forma aktywności dziecka nie straciła i nie straci swego znaczenia w rozwoju dzieci, w procesie nauczania wychowania.
LITERATURA:
1. Bujak J. ,,Zabawki w Europie. Zarys dziejów zarys zainteresowań”.
2. Dunin- Wąsowicz M. ,, O zabawce w ręku dziecka”
3. Duraj – Nowakowa . ,,Funkcje zabaw w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej”.
Opracowała Ewa Bajer nauczycielka ZPO- Przedszkola Samorządowego w Osieczanach